Tất cả đều mang dấu ấn sáng tạo đặc sắc của trường phái Giải tỏa kết cấu với lớp bọc kim loại phản xạ và những đường cong kịch tích. Hiện nay ở tuổi 90, Frank Gehry vẫn xem kiến trúc là niềm đam mê lớn nhất của đời mình và dù thân xác đã có phần mỏi mệt, nhưng trí óc ông chưa bao giờ ngừng nghỉ trong công cuộc sáng tạo khai phá những điều mới mẻ.

   
Ông có tên thật là Frank Owen Goldberg, sinh năm 1929 trong một gia đình gốc Do Thái tại Toronto, Canada. Từ nhỏ Frank Gehry đã thể hiện năng khiếu sáng tạo thiên bẩm khi luôn đặt câu hỏi tại sao, và yêu thích việc lắp ráp những căn nhà gỗ mô hình. Ông nội của Gehry là người chủ trì của một giáo đường Do Thái, và hàng ngày Gehry được ông mình đọc Kinh thánh Talmud cho nghe. Trong khi những đứa trẻ khác vô tư vui đùa, Gehry lại trải qua một tuổi thơ khác biệt khi được lĩnh hội những tư duy phản biện mới mẻ về đức tin và khả năng sáng tạo. Chính những tháng ngày đó đã tạo nền tảng tư duy đầy bứt phá cho vị kiến trúc sư thiên tài này. Năm 1947, gia đình Goldberd di cư sang Mỹ. Để trang trải cho cuộc sống khó khăn, Frank đã làm đủ mọi nghề nhưng không vì thế mà sự nghiệp trau dồi kiến thức của ông bị gián đoạn. Frank Gehry tham gia lớp học buổi tối của cao đẳng thành phố Los Angeles và một trong những lớp học ưa thích của ông: phác họa kiến trúc đã khơi gợi niềm say mê đầu tiên với nghề. Sau khi tốt nghiệp đại học Nam California, ông sống giữa thời kỳ phong trào bài trừ Do Thái diễn ra mạnh mẽ, nên để dễ kiếm đường thành công, Frank Owen Goldberd đành phải đổi tên thành Frank Gehry. 

Viện bảo tàng Guggenheim ở Bilbao, Tây Ban Nha là công trình đã đưa tên tuổi Frank Gehry đến tầm đẳng cấp thế giới. Viện bảo tàng Guggenheim mang đậm dấu ấn sáng tạo của trường phái Giải tỏa kết cấu mà Gehry yêu thích. Những đường cong ngẫu hứng tuyệt mỹ kết hợp với bề mặt dát kim loại óng ánh mang đến hiệu quả phản chiếu ánh sáng tuyệt vời. Nội thất bên trong được thiết kế xung quanh một giếng trời ngập tràn ánh sáng, với tầm nhìn đổ về phía sông Bilbao và những ngọn đồi xứ Basque. Công trình đặc sắc này đã đưa Bilbao từ một thành phố u buồn bị lãng quên trở thành điểm nóng về du lịch, thu hút hàng trăm ngàn lượt khách tham quan mỗi năm 

 Phòng hòa nhạc Walt Disney được xây dựng vào năm 1987, khai trương năm 2003 như một món quà cho người dân Los Angles và một sự tôn vinh cho những cống hiến của Walt Disney đối với nền nghệ thuật thành phố. Hình dáng của tòa nhà được lấy cảm hứng từ những cánh buồm no gió bởi bản thân Frank Gehry là một người rất yêu thích việc dong buồm ra khơi. Chính vì thế những đường cong lượn kịch tính giúp cho Walt Disney Concert Hall trông như thể đang thực sự di chuyển

Gehry cũng từng tham gia quân ngũ và khi trở về ông thành lập công ty kiến trúc đầu tiên của mình vào năm 1962. Ông cũng từng bỏ học chương trình quy hoạch đô thị tại đại học Harvard vì cho rằng nó quá nhàm chán. Quãng thời gian dịch chuyển nhiều nơi, tiếp cận những nền văn hóa khác biệt đã hình thành cho Frank Gehry một vốn sống phong phú, để rồi sau này ông biến chúng thành chất liệu sáng tạo cho những công trình để đời của mình.
Sự nghiệp của ông gắn bó lâu dài và mang dấu ấn đặc trưng của phong cách Kiến trúc Giải tỏa kết cấu (Deconstructivism) hay còn gọi là trường phái Cân đối của kiến trúc hiện đại. Ông là một trong những vị kiến trúc sư có sức ảnh hưởng nhất trong thế kỷ 20 và thủ pháp của ông là tổng hòa của hình ảnh hậu hiện đại lẫn cấu trúc lạ thường. Những sáng tạo của Gehry luôn khiến giới chuyên môn cảm thấy tò mò và hoàn toàn làm choáng ngợp công chúng. Gehry ưa thích sử dụng kim loại có độ phản chiếu cao kết hợp cùng những đường lượn sóng, bo cong tròn trịa. Khác với suy nghĩ của nhiều người rằng Frank Gehry chỉ chú trọng phô diễn phương diện nghệ thuật, công trình của ông thực sự là sự cân nhắc của cả tính năng kết hợp với hình thức. Ông xem các công trình như một tác phẩm nghệ thuật có thể phục vụ cho đời sống con người, một tham vọng khác thường. Đặc biệt, Frank Gehry còn tiết lộ mình thực sự yêu thích những nếp gấp bởi chúng tạo cảm giác uyển chuyển, sống động cho cả những vật liệu cứng lỳ như kim loại. Theo ông, những nghệ sỹ vĩ đại từ họa sỹ cho đến nhà điêu khắc đều phải có một khoảng thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng về những nếp gấp rồi mới có thể thành tài.
Được mệnh danh là Picasso của giới kiến trúc, Frank Gehry cũng bảo lưu những quan điểm đặc biệt về trường phái mà ông chọn lựa. Kiến trúc theo ông là sự tự do sáng tạo và một ngôi nhà đáng sống thì nên phản chiếu cả sở thích cá nhân, kỷ niệm và giá trị tinh thần của gia chủ. Chính bởi lẽ đó mà ông tiết lộ mình không thể chịu nổi trường phái tối giản. Với Frank Gehry, một ngôi nhà cần có đồ sưu tầm như tranh, bản phác thảo, tượng điêu khắc và thật nhiều sách. 

The Dancing House - Fred and Ginger ở Prague, cộng hòa Czech là một trong những công trình đặc sắc và ấn tượng nhất của Frank Gehry. Khi mới xây dựng, tòa nhà “uốn éo” này từng gây không ít tranh cãi bởi vẻ ngoài quá lạ thường. Nhưng giờ đây nó thực sự lại trở thành một điểm nhấn văn hóa của thành phố cổ kính, một nét chấm phá hiện đại táo bạo đại diện cho sự bồi đắp liên tục của truyền thống. Tòa nhà được lấy cảm hứng từ hai vũ công Fred Astaire và Ginger Rogers với kết cấu được hỗ trợ bởi 99 tấm bêtông mang hình dạng, kích thước khác nhau. Để tạo ra dáng vẻ như đang nhảy múa này, Frank Gehry đã dụng đến các cột trụ song song và những ô cửa sổ gợn sóng nhấp nhô để hoàn thiện hiệu ứng thị giác cũng như đảm bảo sự bền vững trong kết cấu 

Gehry House, Santa Monica, California là công trình giúp Frank Gehry tạo được tiếng vang. Giữa khu dân cư tiêu chuẩn, nổi lên một căn nhà mang tinh thần hậu hiện đại, độc đáo, táo bạo và đầy hỗn loạn. Căn nhà được bao quanh bởi những vật liệu phổ biến như nhôm, kính và gỗ nhưng sự phóng khoáng trong cách giải tỏa kết cấu của nó khiến công trình chẳng hề tầm thường một chút nào. Gehry House là đại diện cho sự chuyển mình mạnh mẽ của Santa Monica và luôn là một công trình tham chiếu đặc sắc cho thế hệ kiến trúc sư tiếp nối sau đó

Frank Gehry có rất nhiều công trình nổi tiếng nhưng căn nhà nhỏ tại Santa Monica của ông mới chính là bước đột phá đáng nhớ trong sự nghiệp, đưa tên tuổi của Frank Gehry lên bản đồ kiến trúc sư tiềm năng mới khi ấy. Gehry và người vợ đầu tiên của mình, Berta, mua lại một căn nhà nhỏ trên phố và quyết định cải tạo nó với những vật liệu rẻ tiền như ván ép, tôn kim loại và thủy tinh. Tuy vậy, căn nhà lại thu hút được sự chú ý của giới chuyên môn và công chúng bởi hình dáng đột phá, khác lạ của mình. Các chuyên gia đánh giá cao sự cân bằng chính xác mà Gehry tạo dựng cho nơi này, từ thô ráp đến tinh tế, mạnh bạo đến uyển chuyển và cân bằng hài hòa giữa mới mẻ - xưa cũ. Căn nhà trở thành nguồn cảm hứng cho rất nhiều thế hệ kiến trúc sư về sau và đặt nền tảng biến Los Angeles trở thành biểu tượng sôi động của nước Mỹ. Có người cho rằng Frank Gehry thực sự đã nâng tầm cao của văn hóa kiến trúc khi những công trình của ông không chỉ mang giá trị về sáng tạo mà còn thực sự làm giàu có thêm bản chất văn hóa địa phương sở hữu chúng.   

 Cao ốc 8 Spruce Street là một trong những công trình ưa thích nhất của Gehry bởi nó là nơi ông thể hiện được rõ ràng nhất cho quan điểm sáng tạo và niềm đam mê với sóng nước, biển khơi. Tòa nhà được thiết kế theo lối kiến trúc Deconstructivism với mặt tiền ốp 10.500 tấm nhôm, tạo nên bề mặt lượn sóng rồi đột ngột gấp khúc thành những đỉnh sóng chạy dọc suốt khối tòa nhà. Một cách thể hiện đầy cao trào đúng với phong cách của Frank Gehry. Lớp hoàn thiện bóng mờ giúp cho công trình này nổi bật hẵn so với các tòa nhà xung quanh 

 
Khi được hỏi ngọn lửa nào có thể giúp ông duy trì niềm đam mê bền bỉ với kiến trúc như thế, Frank Gehry chỉ cười rồi ví von: “Chuyện đó giống như một cuộc tình vụng trộm vậy… Bạn phải luôn cảm thấy hào hứng với dự án mình đang tiếp nhận. Dù nhỏ hay lớn, hãy cứ xem đó là dự án quan trọng nhất trong đời mình và cố gắng hết sức”. Và quả thật khi được hỏi khi nào thì ông có thể nghỉ hưu, Frank sẽ luôn đáp lại rằng ông còn quá trẻ và chưa thể ngơi nghỉ lúc này được. “Cuộc tình” với kiến trúc của ông là trọn đời và sẽ luôn bừng cháy trong khao khát. Kiến trúc với ông sẽ không chỉ là tính toán chính xác mà còn là sự giải phóng sáng tạo và tự do thể nghiệm: “Tôi chẳng trông đợi gì khi tiếp nhận một dự án. Tôi sẽ thử mọi phương án và liên tục đặt câu hỏi tại sao. Tôi dựng nên 20-30 mô hình cho mỗi dự án vì muốn đẩy mọi thức đến cực hạn. Bạn không chỉ thực hiện duy nhất một ý tưởng, điều đó dễ dàng quá. Và thật không công bằng khi làm ít hơn khả năng tốt nhất của mình”. 
Với các cống hiến nổi bật của mình, Frank Gehry được trao giải thưởng Pritzker danh giá vào năm 1989 và huy chương vàng của Hội kiến trúc sư Hoa Kỳ (American Institute of Architects, AIA). Ông còn góp mặt trong danh sách 10 kiến trúc trúc sư “định hình thế giới” và là một tượng đài mãi không thể thay thế bởi khả năng sáng tạo không ngừng nghỉ của mình.

Phương Nguyên